Algemeen
De programmabegroting 2019 is opgesteld conform het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV). Het BBV maakt onderscheid tussen een programmabegroting (als sturingsinstrument voor de raad) en de taakveldenbegroting (als sturingsinstrument voor het College). In de programmabegroting stelt de Raad de beleidsmatige en financiële kaders. De Raad stelt de (financiële) uitgangspunten voor het beleid vast in de programmabegroting en B&W voert deze uit aan de hand van de taakveldenraming.

De Lentenota 2018 die op 12 juli 2018 door de Raad is vastgesteld vormt de basis voor deze (meerjarige) programmabegroting. In de Lentenota is het financiële meerjarenbeeld voor de jaren 2019 tot en met 2022 opgenomen, inclusief reeds genomen B&W- en raadsbesluiten, onvermijdelijke uitgaven, kosten uit door de Raad vastgestelde plannen en nieuw beleid.

In dit hoofdstuk wordt nader ingegaan op de indeling van de programmabegroting.

Leeswijzer
De programmabegroting bestaat uit de volgende onderdelen:

• Een algemeen deel, bestaande uit de aanbiedingsbrief en de leeswijzer;
• De beleidsbegroting, bestaande uit, het programmaplan, bedrijfsvoering, algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien en de paragrafen;
• De financiële begroting, bestaande uit de financiële positie (inclusief overzicht van de baten en lasten), investeringen en de meerjarenraming;
• Bijlage 1, 2, 3, 4, 5 en 6: bronvermelding, lijst van afkortingen, verplichte indicatoren BBV inclusief toelichting, kaderstellende nota’s, overzicht van subsidies en overzicht van baten en lasten per taakveld.

Programmaplan
Algemeen deel per programma (missie)
Ieder programma begint met een beknopt geformuleerde missie 2018-2022.

Thema’s
De programma’s omvatten meerdere beleidsterreinen. Na het algemeen deel is de verdere inhoudelijke uitwerking gesplitst in verschillende thema’s. Per thema komen achtereenvolgens aan de orde:
-   Actuele beleidsontwikkelingen;
-   (indien van toepassing) Actuele bestuurlijke actiepunten;
-   Kengetallen.

Financiën
Elk programma eindigt met een paragraaf financiën onderverdeeld naar de taakvelden van de begroting zoals deze aansluiten bij het BBV.

Naast de eigen organisatie dragen verbonden partijen bij aan het realiseren van de beleidsdoelstellingen. De nieuwe BBV schrijft voor dat de verbonden partij, die betrokken is bij het realiseren van de beleidsdoelstellingen, wordt opgenomen bij het programma.

De financiële begroting
Na de beleidsinhoudelijke informatie volgt de financiële uitwerking. Dit geeft invulling aan het budgetrecht van de raad. De door de Raad te autoriseren budgetten per programma op het niveau van lasten, baten en saldo zijn opgenomen in een totaaloverzicht. Het overzicht per programma is opgebouwd uit taakvelden.

Het subtotaal per programma omvat de volle omvang van verwachte uitgaven en inkomsten en sluit aan op de door de Raad te autoriseren budgetten. Daarna wordt zichtbaar gemaakt welke bedragen aan de reserves worden toegevoegd of onttrokken.

Naast de ramingen 2019, gesplitst naar lasten, baten en saldo, staan de saldi vermeld van de rekening 2017 en de bijgestelde begroting 2018, evenals van het meerjarig perspectief 2020-2022.

Onder het financieel overzicht staat een toelichting op de ontwikkeling van het programmasaldo van jaar op jaar. Daarbij worden de volgende categorieën mutaties gehanteerd:

• Eerste begrotingswijziging;
• Besluitvorming Lentenota 2018;
• Mutaties meicirculaire 2018;
• Overige bestuurlijke besluitvorming na de Lentenota 2018;
• Mutaties begroting 2018.

De kostenverdeling wordt in de begroting geactualiseerd. Dit betreft financieel-technische verschuivingen.

Overhead en algemene dekkingsmiddelen
Het BBV schrijft voor dat baten en lasten van overhead centraal worden geraamd en verantwoord op een eigen taakveld overhead. Dit taakveld is opgenomen in paragraaf 2.7.
Bij de programma’s worden de desbetreffende lasten en baten aangegeven. Van veel programma’s zijn de baten lager dan de lasten. Het totaalsaldo van de programma’s wordt bekostigd uit de algemene dekkingsmiddelen, waarvan de algemene uitkering één van de belangrijkste is. Dit is opgenomen in paragraaf 2.8.

Nagenoeg alle tabellen zijn afgerond op duizendtallen, hierdoor ontstaan afrondingsverschillen.

Tot slot worden, voor zover van toepassing, specificaties gegeven van in de ramingen verwerkte concrete invulling van de investeringsruimte.

Paragrafen
In deze programmabegroting zijn de volgens het BBV verplichte paragrafen opgenomen. Hierin worden de beleidslijnen van de beheersmatige aspecten en de lokale heffingen vastgelegd. Op deze manier worden onderwerpen die versnipperd in de begroting staan gebundeld in een kort overzicht. De paragrafen geven extra informatie voor de beoordeling van de financiële positie op de korte en langere termijn.

Financiële begroting
In dit hoofdstuk is het overzicht van baten en lasten per programma opgenomen, inclusief de incidentele baten en lasten. Verder wordt ingegaan op de financiële positie van de gemeente, de investeringen, de reservepositie van de gemeente en de meerjarenraming.

Bijlagen
Bij de kengetallen en effectindicatoren wordt door een noot verwezen naar de bronvermelding in bijlage 1. In bijlage 2 is een lijst van de gehanteerde afkortingen opgenomen. Bijlage 3 bevat de verplichte indicatoren BBV inclusief toelichting. Bijlage 4 geeft een overzicht van de vigerende kaderstellende nota’s per programma. In bijlage 5 is een overzicht opgenomen ven de budgetten die voor gesubsidieerde activiteiten in de begroting zijn gereserveerd. Bijlage 6 bevat een vanuit het BBV verplichte bijlage van baten en lasten per taakveld.